Суырып салма ақын, Қаз ССР-нің Еңбек сіңірген өнер қайраткері Е. Беркімбайұлы 1874 жылы Павлодар облысы Екібастұз ауданында туған. Қазақтың атақты әншісі, ақын-композиторы 1939 жылы Қазақстан Композиторлар Одағының алғашқы мүшелерінің бірі болды. Шаруа отбасында туған. Анасы Күлипа, нағашысы Байтұлым әнші еді. Солардың арқасында жыр, дастан, толғау айтуға әуес болған.
16-18 жасында ән салған Естайды Есіл, Ертіс, Баянауыл төңірегі өте жақсы білген. Біржан салмен кездесіп, оның өнерлі тобына қосылған. Ақан сері, Жарылғапберді, Балуан Шолақ, Сүтмағамбет, Үкілі Ыбырай, Шашубай сынды әнші - ақындармен небір ұлы жиындарда (Омбы, Қараөткел, Көкшетау, Қызылжар, Семей, Кереку, Зайсан, Тарбағатай, Жетісу атырабы, Алматы қ.) ән салып отырған.
Естай әндері демократиялық сипатқа ие болған сал, серілер дәстүрін шырқау биікке көтеріп, оны ілгері дамытты. Оның «Жай қоңыр», «Наз қоңыр», «Майда қоңыр», «Қорлан», «Сандуғаш», «Юран», «Бір мысқал», «Шоңқара ағаш», «Ашу-пышақ», «Дүние-ай», «Еркем», «Гүлнар», «Қоштасу» әндері қазақ музыкасының інжу-маржаны. Ал классикалық «Қорлан» әні Естайдың есімін аңызға айналдырды. Бұл әнді композиторлар М.Төлебаев «Біржан-Сара», Е.Г.Брусиловский «Ер Тарғын» операларында, С.И.Шабельский мен Л.М.Шаргородский қобыз бен оркестрге арналған концертінде пайдаланды.
Е.Беркімбайұлы жаңа өмірді шалқыған шабытпен жырлады, «Туды күнім», «Құрбылар», «Өмір», «Қоңыр жел» деген патриоттық әндерін шығарды.
1939 жылы Естай Алматыға келіп, музыка зерттеуші әрі композитор Б.Г.Ерзаковичке өз әндерін нотаға түсіртті. Сол сапарында ол халық ақыны Жамбылмен кездесті. Ақын Қ.Аманжолов әншінің өз аузынан «Қорлан» әнін естіп, «Хорлығайын» атты драмалық поэма жазды.
Е. Беркімбайұлы Қазақстан Жазушылар Одағының екінші съезіне катысты. Ұлы Отан соғысы жылдарында еңбекшілер арасында ән шырқап, халықты жеңіске рухтандырды. 1968 жылы ақын М.Әлімбаев «Естай-Қорлан» поэмасын әнші өміріне арнады.
***
Беркимбаев Е. Жай коныр // Антология казахской песни / Сост. Е.Исмаилов. - М.,1958. - С.274
Беркимбаев Е. Хорлан // Антология казахской поэзии / Сост. Е.Исмаилов. -М.,1958. - С.273
****
Абдрахман Г. О некоторых композиционных средствах казахской устно-профессиональной песни (К проблеме композиционного воплощения авторства): [Естай Беркимбаев] // Мелодии веков: Материалы междунар. конференции, посвященной 100-летию кюйши К.Медетова. Алматы, 2001г. / Каз. нац. консерватория им. Курмангазы. - Алматы, 2002. - С. 247-260
Естай Беркимбаев // Казахская ССР: Краткая энциклопедия. В 4-х т.-Алма-Ата,1991. - Т.4. - С.232
Естай Беркимбайулы (1873-1946) // Павлодарское Прииртышье: Энциклопедия. - Павлодар, 2003. - С.125
Естай Беркимбаев // Жубанов А. Соловьи столетий. - Алма-Ата, 1967. -С.238 - 251
Естай // Жубанов А. Соловьи столетий: Очерки о народных композиторах и певцах: Пер. с каз. / Г.Бельгер. - Алматы, 2002. - С.263 – 290
Естай // История казахской музыки. В 2-х томах. Т.1 Традиционная музыка казахского народа / Отв.ред.Т.Джумалиева, А.Темирбекова. - Алматы, 2000. - С.161-164
[Об Естае Беркимбаеве] // Ерзакович Б. Народная музыка Казахстана: Краткий исторический очерк. - Алма-Ата, 1975. - С.17
[О песне Е.Беркимбаева “Сандугаш”] // Ерзакович Б.Г. У истоков казахского музыкознания (По материалам русских ученых ХIХ в.). - Алма-Ата,1987. - С.143 -144
****
Байдилов Б. Его домбра шагнула в ХХI век // Звезда Прииртышья. -1993. - 5 окт.
Бакытова А. Корлан - любовь Естая: [о песне "Корлан" Естая Беркимбаева] // Звезда Прииртышья. - 2006. - 8 июля. - С. 8
Володина В. Певец, акын, композитор: [Естай Беркимбаев] // Голос Экибастуза. - 1994. - 23 нояб. - С. 2
Горбунов С. Гимн бессмертной любви: [об акыне Естае Беркимбаеве] // Казахстанская правда. - 2010. - 19 июля. - С. 3
Григорьева О.Н. Сохранивший песни Естая: [В музее литр-ры и иск-ва им. Бухар жырау прошел вечер. посвящ.Б.Г.Ерзаковичу] // Звезда Прииртышья. - 2003. -1 июля. - С.3
Ерзакович Б. Акын Естай (Из записок музыкального этнографа) // Звезда Прииртышья. - 1991. - 21 окт.
Ерзакович Б. Естай: Из записок музыкального этнографа // Звезда Прииртышья. - 1997.-18 февр.- С.3
Естай // Жунусова М. Неутомимый исследователь: [В музее лит-ры и иск-ва им.Бухар жырау прошел вечер, посвящ.95-летию доктора искусствоведения, засл. деятеля искусств Казахстана Б.Г.Затаевича] // Звезда Прииртышья.- 2003.-12 июля-С.6
Естай // Таж-Мурат М. Некрополистика Куата Есимханова: [о памятных камнях, установленных Куатом Есимхановым в северных областях Казахстана] // Мәдени мұра = Культурное наследие.- 2015. - №4. - С. 134 - 146
Жаманбалинов Г. Песни акына Естая // Звезда Прииртышья. - 1989. - 22 июля
Загупаров К. Естай: певец, акын, композитор // Звезда Прииртышья. -2003. - 9 дек.-С.4
Каримов Т.Б. Творчество Естая Беркимбаева в песенной культуре ХХ века // Вестник ПГУ. Серия педагогическая. - 2006. - №4. - С. 96 - 101. - ISSN 1811-1831
Исаханова К. Символ любви - кольцо // Звезда Прииртышья. - 1993. - 28 сент.
Мамырханов Е. Памяти акына-земляка // Звезда Прииртышья. - 1988. -25 мая.
Омаров М. Акын Естай // Звезда Прииртышья. - 1967. - 29 окт.
Попов Н. Юбилей певца степей // Советы Казахстана. -193. - 21 окт.
Приймак Д. Любовь-мечта // Звезда Прииртышья. - 1994. - 17 февр
Рамазанова Б. Оборванные струны, или История одной семьи: [О певце, певом исполнителе песни Естая "Корлан" Т.Аргынбаеве] // Звезда Прииртышья. - 2002. - 24 окт. - С.8
Рамазанова Б. Соловей из Прииртышья // Казахст.правда. - 2002. - 29 нояб. - С.4.
Сейталина А. Естай пел о любви: [культурный центр "Атамура" организовал в Экибастузе вечер творчества поэта T.Беркимбаева] // Звезда Прииртышья.- 2005.- 27 дек. - С. 8
Славин Г. Песня как птица: [О праздновании 100-летия Естая] // Казахст. правда. - 1970. - 8 марта
Шарипов Б. Конкурс имени Естая: [в областном центре народного творчества и культурного просвещения "Шанырақ" состоялся II республиканский конкурс народных исполнителей песни имени нашего земляка, народного композитора Естая Беркимбаева] // Новое время. - 2009.- 12 ноября. - С. 6
